● به مناسبت فرا رسیدن فصل گرما و خشکسالی در مناطقی از کشور
هزینه‌های بسیار زیاد تامین، انتقال و توزیع آب، افزایش بی‌رویه و غلط مصرف آب و منابع محدود آب قابل استفاده، در آینده‌یی نزدیک، کشور را با چالش‌های جدی مواجه می‌سازد. اگر جمعیت فعلی کشور را در حدود ۷۰ میلیون نفر در نظر بگیریم، در حال حاضر ۹۲۹۰ میلیارد متر مکعب از آب‌های تجدید شونده مصرف می‌شود و چنانچه جمعیت کشور در سال ۱۴۰۰ به ۹۰ میلیون نفر برسد، به ۱۴۰ میلیارد متر مکعب آب نیاز می‌باشد.
در حالی که در حالت طبیعی، کل آب تجدید شونده کشور، ۱۳۰ میلیارد متر مکعب است و اگر همین روند مصرف آب ادامه یابد با کسری ۱۰ میلیارد متر مکعب آب روبرو خواهیم شد که تامین این میزان آب امکان‌پذیر خواهد بود.
چنانچه مقادیر ذکر شده بالا را با توجه به سطوح تعریف شده جهانی در خصوص میزان مصرف آب و سرانه آب هر فرد مقایسه کنیم، مشاهده می‌شود که کشور ایران با یک روند بحران شدید و مزمن آب روبرو است که پیامدهای بسیار ناگوار و مخرب آن برای نسل‌های آینده نیز بطور جدی نگران کننده و جبران ناپذیر می‌باشد. باید همه مردم کشور به این واقعیت آگاهی کامل پیدا کنند که فراوانی آب یک توهم و کمبود آن جدی و خطرآفرین است و بدانیم که فرزندان ما متعلق به زمان آینده هستند و در آن زمان به همه امکانات زندگی جهت ادامه حیات نیاز دارند.
پس اگر در حال حاضر دلمان به حال نسل خودمان نمی‌سوزد، بیایید با صرفه‌جویی و حفاظت همه جانبه از آب، این مهمترین و اصلی‌ترین امکان ادامه حیات را لااقل برای فرزندانمان باقی بگذاریم.
لذا با توجه به مطالب گفته شده لازم است تک تک افراد کشور با مسئولیت پذیری کمل و وجدانی بیدار، نسبت به صرفه‌جویی و حفاظت هر چه بیشتر از این موهبت با ارزش الهی، شکرگزار عملی این نعمت بی‌همتای خداوند سبحان باشیم و به یاد داشته باشیم:
شکر نعمت نعمتت افزون کند
کفر، نعمت از کفت بیرون کند
● راهکارهای پیشنهادی برای صرفه‌جویی آب
شایان ذکر است ارقام ارایه شده در خصوص میزان آب ذخیره شده بر اثر صرفه‌جویی در راهکارهای پیشنهادی، حاصل بررسی‌های چندین ساله در کشورهای پیشرفته در زمینه صرفه‌جویی آب می‌باشد.
۱. همیشه به یاد داشته باشید از آب حفاظت کنید، زیرا نگهداری از آب و صرفه‌جویی در مصرف آن کاری بسیار مهم و حیاتی می‌باشد.
۲. سعی کنید هر روز در جهت صرفه‌جوی آب، یک کار مثبت انجام دهید. نگران نباشید از اینکه برخی روش‌ها در نظر شما کوچک و ناچیز به نظر می‌آید، زیرا هر قطره آب مهم است. بنابراین به همه آشنایان، دوستان، همسایگان و همکاران محل کارتان یادآوری کنید در صرفه‌جویی آب بکوشند.
۳. کارها و اموری را که نگهداری و صرفه‌جویی هر چه بیشتر از آب را تمرین و تکرار می‌کنند، مورد تشویق قرار دهید.
۴. در منطقه زندگی خود، از تمام روش‌های نگهداری آب و قواعد کمتر مصرف کردن آن به صورت موثر آگاه شده و آن روش‌ها را رعایت کرده و به دیگران نیز آموزش دهید.
۵ به فرزندان خود آموزش دهید که لازم است از آب حفاظت کرده و در مصرف آن صرفه‌جویی کنند. حتی الامکان از خرید اسباب‌بازی‌هایی که به آب یا جریان ثابت آب نیاز دارند خودداری کنید.
۶ همکاران خود را در محل‌های کار تشویق کنید، با روش‌های موثر، آب را بیشتر محافظت کنند.
۷. هر جا صحنه‌های هدر رفتن آب مانند لوله‌های شکسته آب، آب‌نماهای خراب، منابع آبی دارای نشت که به حال خود رها شده‌اند و... می‌بینید به شرکت آب و فاضلات آن منطقه و مسئولان مربوطه گزارش دهید تا رسیدگی‌های لازم انجام شود.
۸. مراکز آموزشی را تشویق نمایید که به فراگیران خود، روش‌های نگهداری و صرفه‌جویی از آب را آموزش و آن آموزش‌ها را به صورت مثبت افزایش دهند.
۹. وقتی در جایی غیر از منزل خود اقامت دارید مثل هتل‌ها، اماکن اداری، موسسات آموزشی و... به صرف اینکه قبض آب را شخص دیگری پرداخت می‌کند، آب را اسراف نکنید و در صرفه‌جویی آن بکوشید.
۱۰. به دنبال تدوین برنامه‌هایی باشید که روش‌های نگهداری و صرفه‌جویی از آب را به زایران و مسافران شهر شما نشان می‌دهد.
۱۱. به دنبال تدوین برنامه‌هایی باشید که روش‌های احیای آب از دست رفته را به منظور آبیاری و استفاده‌های مفید دیگر آموزش می‌دهند.
۱۲. حتما لوله‌ها و شیرهای منزلتان را بررسی نمایید تا هیچ‌گونه نشتی آب نداشته باشد، زیرا در بسیاری از منازل ممکن است نشتی آب پنهان وجود داشته باشد. می‌گویید چگونه؟ بسیار ساده است. برای این کار می‌توانید پس از یک دوره ۲ ساعته که آبی مصرف نکرده‌اید، کنتور آب منزل خود را بررسی نمایید، اگر از آخرین رقم مصرفی آب، مقدار بیشتری را نشان می‌دهد، در جایی از ساختمان منزلتان نشتی آب وجود دارد.
۱۳. همواره شیرهای آب، لوله‌ها و اتصالات آنها را کنترل کنید تا چکه نکند. این کار باعث ذخیره ۸۰ لیتر آب در هفته می‌شود.
۱۴.لوله‌های آب منزل خودر ا عایق کنید. به این صورت هنگام نیاز به آب گرم، زودتر به آن دسترسی خواهید داشت.
۱۵.هنگامی که می‌خواهید دمای آب را تنظیم کنید این تنظیم دمای آب را به وسیله کم کردن جریان آب سرد یا گرم انجام دهید نه با زیاد کردن جریان آب سرد یا گرم.
۱۶.همیشه به جای اینکه موقع نوشیدن آب، شیر را باز کنید، یک بطری آب سرد از قبل در یخچال خود داشته باشید و از آن استفاده کنید. این کار باعث ذخیره ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ لیتر آب در ماه می‌شود.
۱۷. هنگامی که شیر آب را باز می‌کنید و منتظر هستید آب گرم در لوله جریان یابد، مقدار آب سردی را که از لوله می‌رود در ظرفی بریزید تا بعداص از آن در آبیاری گیاهان خانگی استفاده نمایید. این کار بین ۴۰۰ تا ۱۲۰۰ لیتر آب را در ماه ذخیره می‌کند.
۱۸. هنگامی که مسواک می‌زنید شیر آب را ببندید. این روش ۱۲ لیتر آب در روز را ذخیره می‌کند. می‌توان با استفاده از یک لیوان آب، دندان‌های خود را مسواک بزنید.
۱۹.مدت دوش گرفتن خود را کوتاه کنید. کاهش این مدت زمان حتی بمدت ۲ دقیقه می‌تواند ۲۸۰۰ لیتر در ماه آب را ذخیره کند. شایان ذکر است با هر دقیقه دوش گرفتن، بین ۲۰ تا ۴۰ لیتر آب مصرف می‌شود بنابراین بهتر است زمان مورد نظر برای دوش گرفتن را کاهش دهید.۲۰.در حمام از سر دوش‌هایی استفاده کنید که آب را کم، آهسته و به صورت منظم جاری می‌کنند. این روش بین ۲۰۰۰ تا ۳۲۰۰ لیتر آب را در ماه ذخیره می‌کند.
۲۱. در هنگام شستن ظرف‌ها، ابتدا ظرف مناسبی را تا نیمه پر از محلول آب و مایع ظرفشویی کنید و ظرف‌ها را در آن بشویید و سپس زیر جریان کم آب، آبکشی نمایید.
۲۲. هنگام شستن ظرف‌ها به جای اینکه شیر آب را کاملا بر روی ظرف‌ها باز کنید از جریان کم‌آب برای شست‌وشوی آنها استفاده نمایید و برای خیساندن ظروف موقع شست‌وشو با یک آب پاش کوچک آنها را بخیسانید. این روش باعث ذخیره آب بین ۸۰۰ تا ۲۰۰۰ لیتر در ماه می‌شود.
۲۳. هنگام شستن میوه و سبزی،ابتدا ظرف مناسبی را تا نیمه از آب و ماده ضدعفونی پرکرده و سبزی و میوه را به مدت مناسب خیسانده و سپس زیر جریان کم آب ،آب کشی کنید.
۲۴. برای شستن میوه و سبزی، ابتدا ظرف مناسبی را تا نیمه از آب و ماده ضدعفونی پر نموده و سپس سبزی و میوه را در آن خیسانده و پس از مدت زمان مورد نظر برای ضدعفونی، زیر جریان کم آب، سبزی و میوه را آب کشی نمایید.
۲۵. فقط در صورتی از ماشین لباسشویی یا ظرفشویی استفاده نمایید که ظرفیت آنها کاملاً پر شده باشند. این کار باعث ذخیره ۳۰۰ تا ۸۰۰ لیتر آب در هفته می‌شود.
۲۶. برای تمیز کردن پیاده‌روها و جلو در منزل خود از آب لوله‌کشی استفاده نکنید.
۲۷. برای شستن اتومبیل به جای استفاده مداوم از آب می‌توان از یک سطل آب استفاده کرد. چنانچه اتومبیل خود را برای شستشو به کارواش می‌برید، مطمئن باشید کارواش مورد نظر، از آب درگردش و یا آب غیرقابل شرب استفاده می‌کند.
۲۸. کولرهای آبی را هر چند وقت یک بار بازدید نموده و در صورت اتلاف آب، از شیرهای شناور بادوام و محکم استفاده نمایید.
۲۹. بر روی کولرهای آبی از سایبان استفاده نمایید. این کار درصد زیادی از آب مصرفی را کاهش داده و دمای محیط کولر را خنک‌تر می‌کند.
۳۰. در فصل تابستان و به خصوص در گرم‌ترین ساعات روز که مصرف آب، بیشترین میزان را دارد، سعی کنید مصارف غیرضروری را کاهش داده تا آب در دسترس همگان باشد و جریان آب قطع نگردد.
۳۱. سعی کنید غذاهای منجمد درون فریزر خود را بدون استفاده از آب، از حالت انجماد خارج کنید یا اینکه یک شب قبل از مصرف، مواد غذایی را از فریزر بیرون آورده و در طبقات یخچال قرار دهید. برای این کار از میکروفر نیز می‌توان استفاده نمود. این کار باعث ذخیره آب بین ۲۰۰ تا ۶۰۰ لیتر آب در ماه می‌شود.
۳۲. سعی کنید بیشتر درختان و گیاهان بومی مقاوم در برابر کم آبی را در فضاهای سبز بکارید. این روش باعث ذخیره ۴۰۰۰ لیتر آب در ماه می‌شود.
۳۳. حتی‌المقدور برای پوشش و زیبایی فضای سبز از چمن استفاده نکنید و در صورت استفاده، چمن‌ها را بیش از اندازه کود ندهید، زیرا این مساله باعث می‌شود هنگام آبیاری، چمن آب بیشتری مصرف کند. بیشتر از کودهایی استفاده کنید که شامل ترکیبات نیتروژن باشند تا رهاسازی آب در داخل خاک به آهستگی صورت گیرد.
۳۴. چمن‌ها را صبح زود یا هنگام غروب آبیاری کنید. مخصوصا وقتی هوا گرم و تبخیر آب بیشتر است از آبیاری آنها پرهیز کنید. این کار باعث ذخیره ۱۲۰۰ لیتر آب در ماه می‌شود.
۳۵. دهانه آبپاش وسایل آبیاری خود را به نحوی تنظیم کنید که هنگام آبیاری، آب فقط روی چمن‌ها و گیاهان بپاشد و نه اینکه لبه پیاده‌روها یا خیابان‌ها را هم خیس کند. این روش باعث ذخیره ۲۰۰۰ لیتر آب در ماه می‌شود.
۳۶. به جای اینکه برای آبیاری هر روز از آبپاش استفاده کنید، فضای سبز و چمن‌ها را فقط زمانی که نیاز است آبیاری کنید. بطور معمول یک بار در هفته آنها را آب دهید. این روش باعث ذخیره ۴۰۰۰ لیتر آب در ماه می‌شود.
۳۷. از آبیاری چمن‌ها در روزهایی که باد می‌وزد خودداری کنید تا آب بی‌جهت تبخیر نگردد. این کار باعث ذخیره ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ لیتر آب در هر دفعه می‌شود.
۳۸. در روزهای سرد و بارانی مقدار آبیاری گیاهان را کمتر کنید یا از آب‌پاش‌های خودکار که آب کمتری مصرف می‌کنند در این مواقع استفاده کنید. این کار باعث ذخیره ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ لیتر آب در هر دفعه می‌شود.
۳۹. به منظور تبخیر کندتر آب، در قسمت‌های خشک باغ‌ها از کاه و برگ‌های تر و تازه استفاده کنید. این کار باعث ذخیره ۴۰۰۰ لیتر آب در ماه می‌شود.
۴۰. از نصب آب‌نماهای تزیینی خودداری کنید مگر در صورتی که برای آنها از آب در گردش استفاده کنید.
۴۱. اگر در منزل خود استخر دارید از یک صافی جدید استفاده کنید زیرا صافی‌های قدیمی در اثر فشار گردش آب بتدریج مقدار آب زیادی را استفاده و هدر می‌دهند. (بین ۷۲۰ تا ۱۰۰۰ لیتر آب یا بیشتر).
۴۲. به منظور جلوگیری از تبخیر آب استخرها، روی آن را بپوشانید. این کار باعث می‌شود استخر شما تمیزتر بماند و نیاز کمتری به استفاده از مواد شیمیایی در آب داشته باشد. این روش باعث ذخیره ۵۲۰۰ لیتر آب در ماه می‌شود.
۴۳. در صورتی که فلاش تانک توالت منزل شما هنگام استفاده از آن در مرحله ریزش آب گیر می‌کند و آب پیوسته هدر می‌رود، آن را تعمیر و تنظیم کنید.
۴۴. زباله‌های حمامی و مواد دورریختنی حمام را به جای اینکه با فشار آب، آنها را درون چاه آب سرازیر کنید، در یک سبد مخصوص بریزید و سپس به سطل زباله منتقل کنید. این کار بین ۱۶۰۰ تا ۲۴۰۰ لیتر آب را در ماه ذخیره می‌کند.
۴۵. به جای اینکه آب را روی تیغه اصلاح (خودتراش) خود سرازیر کنید، تیغه اصلاح خود را به مقدار کم آب بشویید یا آن را درون یک ظرف کوچک آب تمیز کنید.
۴۶.در صورت ذخیره آب در مواقع قطع احتمالی و جیره‌بندی آب، آب‌های ذخیره شده را پس از وصل مجدد آب، دور نریخته و به صورت متناسب استفاده کنید.
و در پایان بدانیم که می‌باید به صورت جدی و از همین امروز به فکر صرفه‌جویی در مصرف آب باشیم و هر روز از خود بپرسیم که امروز چه میزان آب صرفه‌جویی کرده‌ایم؟
ضمنا یک بار دیگر این مقاله را بخوانید و آن را در محل مناسبی در معرض دید خود و دیگران قرار دهید. مطمئن باشید خواندن و عمل کردن به مطالب این مقاله از هر نظر به نفع شما است.
خشکسالی به عنوان بی سروصدا ترین بلایای طبیعی در مقابل سیلاب به عنوان یکی از پر صدا ترین بلایای قرار گرفته است . این درحالی است که خطر و خسارت های ناشی از خشکسالی به مراتب بیشتر از سایر بلایای طبیعی مانند : سیل ، طوفان ، آتش فشان و حتی زلزله است . ولی به دلیلی که مشاهده ی تاثیر تخربی خشکسالی نیاز به زمان به نسبت طولانی دارد ، مطالعه و تحقیق و نحوه ی برخورد با آن کمتر مورد توجه قرار گرفته است .
کمبود آب شامل تنش آب، کم آبی و بحران آب است. مفهوم تنش آب نسبتاً جدید است. تنش آب مشکل در یافتن منابع آب شیرین برای استفاده است، که علت آن تخلیه منابع است. بحران آب وضعیتی است که در آن آب قابل آشامیدن و غیر آلوده در یک منطقه کمتر از تقاضای آن است.
اندازه گیری
برخی نقشه‌ها یی دارند که نشان دهندهٔ آب موجود در طبیعت است و کشورهای با حجم پایین‌تر یا بالاتر آب قابل استفاده را مشخص می‌کند. برخی دیگر نسبت آب موجود به جمعیت را دارند. رویکرد معمول رتبه بندی
بحران آب در ایران سلسله چالش‌ها و مشکلات ناشی از کمبود آب و استفاده نادرست از منابع آب در کشور ایران است.
تاریخچه
ایران کشوری با اقلیم عمدتاً گرم و خشک است. رشد سریع جمعیت مهمترین عامل کاهش سرانه آب تجدیدشونده کشور در قرن گذشته بوده است.
